اين كار مي‌تواند از بروز بسياري از ظلم‌ها و بي‌عدالتي‌ها جلوگيري كند. مي‌دانيم كه بسياري از مواقع گفته مي‌شود ظالم، زماني وجود دارد كه مظلومي باشد؛ يعني فردي اجازه دهد به او ظلم شود. بنابراين اگر بخواهيم از مورد ظلم قرار گرفتن افراد جلوگيري كنيم، يكي از راه‌هايش بحث آگاهي است كه اين آگاهي به مطالبه‌گري منجر مي‌شود و باعث خواهد شد فرد توانايي مطالبه حقوق سياسي، اجتماعي و فرهنگي خود را بازيابد. در مجموع، بي‌عدالتي در چنين جامعه‌اي كم مي‌شود و افراد احساس مي‌كنند از حق و حقوق برابر برخوردار هستند و در نتيجه احساس انسجام اجتماعي بيشتري مي‌كنند و در نهايت، به بودن در اين جامعه مي‌بالند و از آن فرار نمي‌كنند. مشاركت اجتماعي و احساس مسئوليت مردم هم درچنين جامعه‌اي بالا مي‌رود. اين گزارش مي‌خواهد بگويد كه مطالبه‌گري بحق چه سازوكارهايي دارد و با بررسي مثال‌هايي نشان دهد چطور بايد آن را دنبال كرد.
- دانشجو؛ نوك پيكان مطالبات
وقتي صحبت از مطالبه‌گري مي‌شود به‌خصوص در حوزه‌هاي مختلف اجتماعي و سياسي، افكار عمومي اين تصور را دارد كه عده‌اي مي‌خواهند با هوچي‌گري و هياهو حرفشان را به كرسي بنشانند درحالي‌كه اين فكر هيچ قرابتي با مطالبه‌گري صحيح ندارد؛ يعني مطالبه‌گران واقعي به‌دنبال هرج و مرج براي رسيدن به هدفشان نيستند بلكه سعي مي‌كنند از طريق قانوني و سازوكارهاي موجود به نتيجه‌اي كه فكر مي‌كنند به نفع زيست عمومي مردم است، برسند. يكي از گروه‌هايي كه هميشه در رأس مطالبات بوده‌اند و توانسته‌اند بدنه عظيمي از جامعه را هم با خود همراه سازند دانشجويانند؛ قشر جواني كه رهبر انقلاب بارها از آنها خواسته به‌عنوان تكليف اصلي، مطالبه‌گري را دنبال كنند. مجتبي رئيسي، عضو شوراي مركزي جنبش عدالتخواه در همين زمينه مي‌گويد؛ «ابتدا من بخشي از سخنان رهبر انقلاب را مطرح مي‌كنم كه ايشان خطاب به دانشجويان مي‌گويند كه «پيگيري كردن، مطالعه كردن، درباره مسئله انديشيدن، آن را پخته كردن، راهكار اجرايي را براي آن جست‌وجو كردن، براي طرحش با مراكز دست‌اندركار و مجري تلاش كردن و فعاليت كردن و بالاخره خود وارد ميدان كار شدن، اينها جزء وظايف و تكاليف جوان ماست». با اين حساب مطالبه‌گري اساسي‌ترين وظيفه دانشجويان است. دانشجويان با ابزار مطالبه‌گري است كه مي‌توانند به رسالت اصلي خود يعني آرمانخواهي برسند. لكن اين مطالبه‌گري و بازخواست مسئولين، سلسله مراتبي دارد؛ متأسفانه هم‌اكنون آن سلسله‌مراتب در تشكل‌هاي دانشجويي به‌درستي رعايت نمي‌شود و تشكل‌هاي دانشجويي خيلي سريع به پله آخر مطالبه‌گري يعني تجمع و در نهايت تحصن مي‌رسند. امر به معروف و نهي از منكر حاكمان سلسله مراتبي دارد كه بايد آنها را رعايت كرد». او درباره تجربه 7ساله خود در حوزه دانشجويي مي‌گويد: «فعاليت در جنبش دانشجويي مرا به اين باور رسانيده كه بهترين راه براي مطالبه كردن از مسئولين، گفتمان‌سازي و بعد بازخواست آنان حول گفتمان ساخته شده است. متأسفانه هم‌اكنون اساتيد دانشگاه و بعضا حتي خانواده‌ها، به دانشجويان توصيه مي‌كنند كه به‌دنبال فعاليت‌هاي سياسي و بازخواست مسئولين نروند، اينگونه القاء مي‌شود كه اين راه پردردسري است و عملا دانشجويان را به عافيت طلبي و نظاره‌گري دعوت مي‌كنند. به باور ما اين روش اشتباه است، دانشجو بايد تحليل كند، تصميم بگيرد و در نهايت اقدام كند. اين پيشينه جنبش دانشجويي و رسالت ذاتي آن است».
- نقش رسانه‌ها در مطالبات بحق مردم
در بسياري از مطالبات مهم و سرنوشت‌ساز كشور اين رسانه‌ها بوده‌اند كه جرقه اصلي را زده‌اند و بعد تبديل به خواست عمومي شده است كه نمونه‌هاي آن كم نيست، مانند طرح افزايش ميزان مستمري مد‌‌‌‌د‌‌‌‌جويان تحت پوشش كميته امد‌‌‌‌اد و بهزيستي، بدهي‌هاي معوق دولت به بازنشستگان، پيگيري خواسته‌هاي پرستاران يا طرح‌هايي كه در حوزه سياست مطرح بوده است مثل حقوق‌هاي نجومي، حقوق مادام‌العمر نمايندگان مجلس، صندوق ذخيره فرهنگيان، فعاليت‌هاي هسته‌اي و موضوعاتي از اين دست. درخصوص اهميت جايگاه رسانه‌ها درمطالبه‌گري، هنگامه اصلاني، كارشناس رسانه و ارتباطات توضيح مي‌دهد:«مطالبه‌گري به‌طور كلي بر دو شيوه سازماندهي شده، رسمي و ساختاريافته و بالعكس فردي، غيررسمي و خودجوشانه صورت مي‌پذيرد. يكي از مهم‌ترين ظرفيت‌ها و كاركردها در اين امر رسانه‌ها هستند و در انواع شكل‌هاي مختلف آن مثل مطبوعات، سايت‌ها و پايگاه‌هاي خبري و تحليلي، صدا و سيما و... بروز مي‌يابند. رسانه‌ها مي‌توانند از اركان اصلي در احقاق حقوق شهروندي جهت مبارزه با فقر، فساد و تبعيض در جامعه و چشم ناظر مردم و كارشناسان فن و نخبگان در جهت ارائه راهكارهاي كارشناسانه، پيشگيري و كمك به رفع مشكلات جامعه و بي‌كفايتي سيستم مديريتي باشند. نمونه مطالبه‌گري كه روزنامه همشهري آن را دنبال كرد و موجب تصويب طرح افزايش ميزان مستمري مد‌‌‌‌د‌‌‌‌جويان تحت پوشش كميته‌امد‌‌‌‌اد و بهزيستي شد از مصاديق موفق مطالبه‌گري رسانه‌اي بود چرا كه اين روزنامه به واسطه بروز بودن و همچنين اعتباري كه داشت توانست نمايندگان مجلس را قانع كند كه اين طرح بايد مصوب و اجرا شود».
نظر شما